Τι άλλαξε με τη νέα πολιτική απορρήτου της Google;

Όσοι ασχολούνται έστω και λίγο με το Διαδίκτυο θα έχουν ήδη ακούσει για το θέμα. Πρόκειται φυσικά στη νέα πολιτική απορρήτου της Google, η οποία έχει δημιουργήσει θύελλα αντιδράσεων. Έχουν όμως βάση οι καταγγελίες; Μετατρέπεται η Google στον Μεγάλο Αδελφό του Διαδικτύου;...
Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή. Η Google είναι ένας κολοσσός του Internet ο οποίος μάλιστα αποτελεί πια μία από τις μεγαλύτερες και πιο ισχυρές εταιρείες στον κόσμο. Στο πλαίσιο της, αρκετά επιθετικής, πολιτικής της κάθε χρόνο αγοράζει δεκάδες μικρότερες εταιρείες και ενσωματώνει τις λειτουργίες τους στις υπηρεσίες της.

Προς το παρόν η εταιρεία έχει περίπου 70 διαφορετικές υπηρεσίες. Από την μηχανή αναζήτησης Google, το Gmail και το YouTube μέχρι το Feedburner, τα Google Analytics, τα Adwords και το Adsense.

Προκειμένου να βελτιστοποιήσει τα προϊόντα της αλλά και για λόγους διατήρησης στατιστικών στοιχείων χρήσης, όταν κάποιος κάνει χρήση των υπηρεσιών αυτών η εταιρεία καταγράφει ό,τι στοιχεία μπορείτε να φανταστούμε. Και πολλά που δεν μπορούμε.

Πότε μπήκε, ποια είναι η IP του, ποια βίντεο είδε, πόσο έμεινε μέσα, σε ποιους έστειλε e-mail και τι γράφουν αυτά, πότε βγήκε και επανήλθε σε μια υπηρεσία, αν ένα βίντεο το είδε όλο ή μέχρι τη μέση ή από το 6ο δευτερόλεπτο μέχρι το 33ο, αν την ώρα που έβλεπε το βίντεο έλεγχε και το e-mail του. Σε ποιες διαφημίσεις έκανε κλικ, τι αναζητήσεις έκανε στο Google, ποια rss διαβάζει και σε ποια κάνει κλικ κοκ. Ο κατάλογος είναι ατελείωτος.

Τα δεδομένα αυτά και αμέτρητα (στην κυριολεξία αμέτρητα) άλλα, φυσικά η εταιρεία δεν τα καταγράφει εν κρυπτώ. Αναφέρονται με σαφήνεια στους όρους χρήσης κάθε υπηρεσίας. Όταν κάνετε λοιπόν χρήση των υπηρεσιών της Google, αποδέχεστε την καταγραφή αυτή των στοιχείων σας. Είναι μέρος της αμοιβής της Google για τις «δωρεάν» υπηρεσίες που σας παρέχει.

Δεν πρέπει άλλωστε να ξεχνάμε ποτέ ότι όταν για μια υπηρεσία που χρησιμοποιούμε δεν πληρώνουμε χρήματα, τότε δεν είμαστε οι πελάτες της αλλά το προϊόν της.

Μας χρησιμοποιεί με άλλα λόγια προκειμένου να πείσει δυνητικούς πελάτες να της δώσουν διαφημίσεις ή οτιδήποτε άλλο.

Αλλά ας επανέλθουμε στην καταγραφή και αποθήκευση στο διηνεκές των δεδομένων μας από τη Google. Όπως ήδη τονίσαμε, η πρακτική αυτή δεν είναι παράνομη και ούτε γίνεται κρυφά.

Τι άλλαξε λοιπόν τώρα; Πώς διαφοροποίησε η Google την πολιτική απορρήτου της ώστε να δημιουργηθούν όλες αυτές οι αντιδράσεις;

Για ποιο λόγο χρήστες του Διαδικτύου και ειδικοί στην προστασία των προσωπικών δεδομένων έκαναν λόγο για «καίριο πλήγμα στην ιδιωτικότητα», ενώ η Κομισιόν ανακοίνωσε ότι η νέα πολιτική της Google παραβιάζει το κοινοτικό δίκαιο;

Γιατί οι Αρχές Προστασίας Προσωπικών Δεδομένων των κρατών μελών της Ε.Ε. ζήτησαν από την Αρχή της Γαλλίας (CNIL) να εξετάσει την πολιτική που έθεσε από χθες σε ισχύ η Google;

Για ποιο λόγο η Ευρωπαία Επίτροπος κ. Βίβιαν Ρέντινγκ έσπευσε να δηλώσει «Ανησυχούμε βαθύτατα ότι οι νέοι κανόνες δεν είναι σύμφωνοι με την ευρωπαϊκή νομοθεσία. Επιπλέον, οι προβλεπόμενοι κανόνες διαφάνειας δεν έχουν εφαρμοστεί» και «Η προστασία των προσωπικών δεδομένων είναι βασικός κανόνας της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Εμπεριέχεται στις συνθήκες της. Δεν είναι προαιρετική, είναι υποχρεωτική».

Τι έχει αλλάξει;

Στην πραγματικότητα δεν έχουν αλλάξει και πολλά πράγματα. Ήδη αναφέραμε ότι κάθε υπηρεσία της Google καταγράφει κάθε στοιχείο που θα μπορούσε να συλλάβει ο ανθρώπινος νους. Απλώς τα δεδομένα αυτά δεν περνούσαν από τη μία υπηρεσία στην άλλη.

Ας υποθέσουμε δηλαδή ότι παρακολουθούμε πέντε βίντεο στο YouTube με θέμα την αμπελουργία. Η εταιρεία θα μας πρόβαλε κάποιες σχετικές διαφημίσεις, π.χ. εργαλεία για αμπελουργούς, αλλά μόνο στο YouTube.

Ας υποθέσουμε επίσης ότι την ίδια στιγμή ανταλλάσσαμε με ένα φίλο μας e-mail μέσω του Gmail σχετικά με το ψαροντούφεκο. Η Google σε αυτή την περίπτωση θα μας έδειχνε πάνω από τα e-mail μας διαφημίσεις για υποβρύχιο ψάρεμα.

Αυτό που δεν θα έκανε ήταν να προβάλει την ίδια στιγμή στο Gmail διαφημίσεις για αμπελουργία και στο YouTube διαφημίσεις για το υποβρύχιο ψάρεμα.

Με άλλα λόγια, μέχρι τώρα κάθε υπηρεσία ήταν «αποκομμένη» από τις υπόλοιπες. Τα στοιχεία που κατέγραφε η μία δεν μπορούσε να τα χρησιμοποιήσει η άλλη. Αν δηλαδή κάποιος έκανε κλικ σε διαφημίσεις μιας συγκεκριμένης κατηγορίας/θεματολογίας στο Adsense, η εταιρεία παρόλο που κατέγραφε την πληροφορία δεν μπορούσε να την χρησιμοποιήσει για να του δείξει αντίστοιχες διαφημίσεις όταν θα χρησιμοποιούσε τη μηχανή αναζήτησης της.

Επίσης, θεωρητικά πάντοτε (με άλλα λόγια για όσους αρέσκονται σε αυταπάτες), τα στοιχεία αυτά δεν ήταν προσωποποιημένα. Η εταιρεία αποθήκευε όλο αυτόν τον όγκο πληροφοριών αλλά όχι χωρίς να τα συνδέει με κάποιο συγκεκριμένο πρόσωπο. Δηλαδή γνώριζε ότι υπάρχει ένας χρήστης του YouTube για τον οποίο είχε κάποια gigabyte δεδομένων σχετικά με τις προτιμήσεις, κινήσεις και δραστηριότητες του αλλά δεν ήξερε ποιος χρήστης ήταν αυτός.

Το πράγμα που άλλαξε τώρα είναι ότι καταρχάς τα στοιχεία αυτά είναι κοινά για όλες σχεδόν τις υπηρεσίες της Google. Για τις 60 από τις 70 περίπου. Πια δεν υπάρχουν (μέχρι) 60 ογκώδεις φάκελοι για κάθε χρήστη αλλά ένας κολοσσιαίος φάκελος που θα περιλαμβάνει όλα όσα είχαν οι προηγούμενοι και θα τα διασταυρώνει επιπλέον μεταξύ τους.

Παράλληλα με αυτό όμως υπάρχει και μια ακόμη αλλαγή. Η δημιουργία του Google+. Πρόκειται για το κοινωνικό δίκτυο που έχει δημιουργήσει η εταιρεία προκειμένου να αποτελέσει αντίπαλο δέος του Facebook. Αν και θα χρειαστεί αρκετό χρόνο μέχρι να το ανταγωνιστεί, ήδη τα πηγαίνει αρκετά καλά έχοντας ξεπεράσει τα 100 εκατομμύρια χρήστες.

Δεν είναι τυχαίο εξάλλου ότι η εταιρεία το προωθεί και το υποστηρίζει όσο περισσότερο μπορεί.

Το ζήτημα είναι όμως ότι για να ανοίξεις λογαριασμό στο Google+ πρέπει, τυπικά τουλάχιστον, να δηλώσεις τα πραγματικά σου στοιχεία. Αυτό σημαίνει ότι αυτόματα η Google αποκτά πρόσβαση όχι απλώς σε έναν ασύλληπτο όγκο δεδομένων για την online δραστηριότητα μας των τελευταίων χρόνων αλλά πια μπορεί να τα ταυτοποιήσει/συνδέσει με την πραγματική μας ταυτότητα.

Έχουμε λοιπόν λόγο να φοβόμαστε;

Αν θα είχαμε κάτι να σχολιάσουμε σε όλη αυτή τη ρητορεία, δεν είναι άλλο από την υποκρισία όλων όσοι διαμαρτύρονται.

Στην πραγματικότητα δεν έχει αλλάξει απολύτως τίποτε. Η Google καταγράφει τα πάντα όπως το έκανε από τότε που ξεκίνησε τη λειτουργία της. Τώρα απλώς το κάνει πιο συστηματικά και έχοντας πολύ πιο αποτελεσματικά εργαλεία στα χέρια της. Αυτό όμως δεν αλλάζει απολύτως τίποτε επί της ουσίας.

Γιατί κάποιος να ενοχληθεί αν όλη του η ζωή, ακόμη και το παραμικρό κλικ που έχει κάνει, βρίσκεται σε μία βάση δεδομένων αντί για δέκα ή εξήντα; Γιατί να ενοχληθεί που τώρα η ταυτότητα του γίνεται αυτομάτως γνωστή ενώ πριν θα χρειαζόταν όποιος τον αναζητούσε ή πραγματικά ήθελε να μάθει κάτι γι' αυτόν επιπλέον τρία λεπτά;

Όταν ζητήσετε από το Facebook να σας κοινοποιήσει τις πληροφορίες που καταγράφει για εσάς και στη συνέχεια τις τυπώσετε, θα χρειαστείτε περισσότερες από 1000 πυκνογραμμένες σελίδες Α4. Γιατί εκεί δεν ενοχλούμαστε αλλά ενοχλούμαστε για το Google;

Το να πιστεύουμε ότι έχουμε, έστω και ίχνος ιδιωτικότητας όταν χρησιμοποιούμε το Διαδίκτυο είναι σαν να κρυβόμαστε πίσω από το δάκτυλο μας. Ακόμη και αν αλλάζει η διαχείριση ή η διασταύρωση των προσωπικών μας πληροφοριών δεν αλλάζει κάτι στο γεγονός της καταγραφής τους και της παντοτινή αποθήκευσης τους.

Το «φακέλωμα» που υφιστάμεθα όντας πολίτες του Διαδικτύου είναι συνεχές, συστηματικό, πλήρες και απόλυτα λεπτομερές. Και το Google αποτελεί μία πολύ μικρή πτυχή του.

Σκεφτείτε μόνο το εξής. Κάθε τρεις και λίγο η αστυνομία συλλαμβάνει διάφορους hacker ως υπεύθυνους για επιθέσεις σε υπουργεία ή άλλους στόχους.

Αν καταγράφονται τόσα στοιχεία γι' αυτούς ώστε να είναι δυνατή η σύλληψη τους ενώ υποτίθεται ότι είναι ειδικοί και λαμβάνουν κάθε μέτρο προστασίας, πόσα περισσότερα θα καταγράφονται για εμάς;

Δεν είναι λοιπόν από αφελές και αστείο μέχρι άκρως υποκριτικό να διαμαρτυρόμαστε για τη νέα πολιτική απορρήτου της Google;